Kurkuma heeft een lange geschiedenis en veel verschillende toepassingen. Vooral in Azië worden de oranje wortels van kurkuma al eeuwen lang gebruikt als onderdeel van een gezonde levensstijl. Lees verder en ontdek wat jij allemaal met kurkuma kunt doen!
Wat is kurkuma?
Kurkuma wordt gemaakt van de wortels van de Curcuma longa, een plant uit de Zingiberaceae familie, waartoe ook gember behoort. Kurkumawortel lijkt erg op gemberwortel, bekend uit onze Gembershot, maar is vaak iets kleiner dan gember en oranje in plaats van geel van binnen. Traditiegetrouw wordt kurkumawortel eerst gekookt of gestoomd voor gebruik. Je komt kurkuma ook vaak tegen in poedervorm, dan is het gedroogd en vermalen. De smaak van gedroogde en gemalen kurkuma is een beetje bitter en toch ook zoetig, met een verwarmend effect. Dankzij het stofje curcumine is kurkuma poeder felgeel; veel geler dan gemalen gember.
Waar komt kurkuma vandaan?
De natuurlijke oorsprong van de Curcuma longa plant ligt in de tropische regio’s van Zuid-Azië. Er zijn meer dan 130 soorten kurkuma bekend. Over het algemeen heeft deze plant behoefte aan warme temperaturen, tussen de 20 en 30 graden Celsius, en aan flinke hoeveelheden regen. Kurkuma planten kunnen ongeveer een meter hoog worden. Ze hebben langwerpige bladeren, maar vooral de wortels worden gebruikt voor consumptie en andere toepassingen. Kurkuma wordt bovenal geassocieerd met India, waar men deze specerij al vele eeuwen lang gebruikt. Vedische teksten van bijna 4000 jaar oud beschrijven al verschillende toepassingen van kurkuma als belangrijke specerij in gerechten. Ook gebruikte men kurkuma als onderdeel van religieuze rituelen en als onderdeel van een Ayurvedische levensstijl. Later verspreidde het gebruik van kurkuma zich over de rest wereld. Vandaag de dag is India nog steeds de grootste producent én consument van kurkuma. Bijna alle kurkuma die wereldwijd wordt gebruikt, is uit India afkomstig.
Welke andere namen heeft kurkuma?
De naam ‘kurkuma’ is afkomstig uit het Sanskriet en wordt in veel landen nog steeds gebruikt, ook in Nederland. Wij gebruiken echter ook de naam ‘geelwortel’, en in supermarkten kom je ook kurkuma tegen in verpakkingen met de namen ‘koenjit’ en ‘koenir’, die afgeleid zijn van de Indonesische namen. Meer informatie over kurkuma in het Engels vind je als je zoekt op ‘turmeric’.
Wat is curcumine?
Kurkuma bevat diverse curcuminoïden; kleurstoffen die kurkuma zo geel maken. Kurkumapoeder bestaat over het algemeen voor iets meer dan 3% uit curcumine.
Hoe worden kurkuma en curcumine gebruikt?
Curcumine als kleurstof
Curcumine is een zeer sterke kleurstof. Deze wordt veel gebruikt om andere voedingsmiddelen te kleuren, waaronder boter en kaas, maar ook toetjes, cakes en sauzen. Je komt kurkuma bijna altijd tegen in curry’s, en in gerechten met gele rijst. Als voedingsadditief herken je curcumine onder het E-nummer E100. Zeep en andere cosmetica kunnen ook gekleurd worden met curcumine. Op een etiket herken je curcumine onder de INCI code CI75300. Deze kleurstof gebruikt men ook om stoffen te verven. Pas dus op je kleding als je met kurkuma gaat werken. De vlekken die het maakt in stof krijg je er niet of nauwelijks uit.
Hoe gebruik je kurkuma in gerechten
Kurkuma is een heel veelzijdig ingrediënt voor de lekkerste gerechten. Deze verwarmende specerij schittert bijvoorbeeld in Aziatische gerechten, zoals deze groene curry masala met flespompoen, of deze sprankelende chutney met appel en mango. Probeer ook eens deze heerlijke Marokkaanse harira! Voor liefhebbers van voedzame en gezonde soepen is deze kruidige pastinaaksoep met kurkuma een echte aanrader. Golden milk of Turmeric Latte is de laatste jaren een populair drankje onder liefhebbers van kurkuma. Je maakt deze troostrijke en gezonde latte met warme, (plantaardige) melk en kurkuma, gember en andere verwarmende specerijen. Een goed alternatief voor thee, koffie of warme chocolademelk!
Hoeveel kurkuma kun je per dag eten?
Voor kurkuma is tot op heden nog geen referentie-inname vastgesteld. Als je het gebruikt als keukenkruid, zul je niet snel teveel kurkuma eten, maar overdrijf het niet. Gebruik je kurkuma als supplement, houd je dan aan de voorgeschreven dosering en overleg bij twijfel met je huisarts; bijvoorbeeld als je medicijnen gebruikt of aan gezondheidsaandoeningen lijdt. Voor kinderen en vrouwen die zwanger zijn, wordt het gebruik van kurkuma afgeraden, omdat de veiligheid ervan voor hen niet met zekerheid is vastgesteld. Overweeg je supplementen met curcumine te gebruiken, houd dan rekening met de richtlijnen van de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie). Daarin wordt een dagelijkse inname van maximaal 3mg curcuminoïden per kilogram lichaamsgewicht aangeraden.
Probeer eens een kurkuma sapje
Bij Sapje gebruiken we ook graag kurkuma. Het is het hoofdbestanddeel van ons Kick sapje, dat onder andere ook zwarte peper en citroen bevat. De intense smaak is een fris begin van je dag. Bovendien is het rijk aan vitamine C. Kurkuma vind je ook terug in de sapjes Seasons, Sunny, Power, Recover, ons Protect shotje. We gebruiken ook verse kurkuma in onze Pompoensoep en Bloemkoolsoep en bovendien in onze Ontbijt smoothie.
Al onze sappen, soepen, detoxkuren, shots en smoothies worden gemaakt met de beste biologische ingrediënten en zonder onnatuurlijke toevoegingen zoals suiker en conserveringsmiddelen. Doordat we ze meteen na bereiding invriezen in de shockfreezer, blijven de kleur, geur, smaak en voedingsstoffen op een natuurlijke manier behouden. Ontdek dus ook onze gembershots. Bestel ze online en ervaar het zelf!
Bronnen
1. National Library of Medicine, Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects. 2nd edition.
2. National Library of Medicine, Multitargeting by turmeric, the golden spice: From kitchen to clinic.
3. National Library of Medicine, Biological activities of curcuminoids, other biomolecules from turmeric and their derivatives – A review.
4. BBC Good Food
